Site ve Apartmanlarda İş Güvenliği

Site ve binalardaki iş güvenliğinin sağlanması olası can kayıpları ve yaralanmaların önüne geçmesi noktasında önemlidir. Çalışan personeller için mutlaka kişisel koruyucu donanımın kullanılması, elektrik işleri için güvenliğin sağlanması ve yangın riskine karşı gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Site ve binada görevli olan yönetimlerin iş güvenliği konusunda üzerlerine düşen tüm sorumlulukları ve önlemleri almak zorundadır.

İş Güvenliği Neden Önemlidir?

İş güvenliği binadaki çalışanların sağlığını ve hayatını korumaktadır. İş sırasında meydana gelebilecek kazaların, yaralanmaların ve meslek hastalıklarının önlenmesi için gerekli olan iş güvenliğinde çalışanların hayatı ve sağlığı güvence altına alınmaktadır. İş güvenliği iş yerleri için gerekliliğinin dışında yasal bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.

Site ve Apartmanlarda Kimler İş Güvenliği Kapsamına Girer?

Binalarda iş güvenliği kapsamında değerlendirilebilecek olan kişiler çalışanlardır. Binanın temizlik görevlisi, bahçesi ile ilgilenen bahçıvanlar, güvenliğinden sorumlu güvenlik görevlileri iş güvenli kapsamında değerlendirilmektedir. Bu kişilerin tamamı için işin türüne göre gerekli önlemlerin alınması ve koruyucu ekipmanların hazırlanması zorunluluktur.

Kapıcı, güvenlik, temizlik personeli

Binadaki işleyişin ilerlemesi ve düzenin sağlanması için kapıcı, güvenlik ve temizlik personellerinin görevini tam ve eksiksiz bir şekilde yapması gerekmektedir. Personellerin de görevlerini yapabilmesi için iş sağlığı ve güvenliği kapsamında gerekli ekipmanlara sahip olması önem arz etmektedir.

Personellerin işlerini yapabilmesi için temizlik için maske, eldiven, çöp kovası ve uygun kıyafet, güvenlik için uygun dinlenme alanı, uygun kıyafet ve bekleme alanının sağlanması gerekmektedir.

Dışarıdan hizmet alınan taşeron firmalar (boya, bakım, onarım ekipleri)

Binada iş güvenliği sadece binanın personellerini kapsamaz. Site ve apartmanlar için dışarıdan alınan personellerin güvenliği de bu kapsamda değerlendirilmektedir. Yapılacak işin risk kriterlerinin önceden belirlenmesi ve personellerin ihtiyacı olan malzemelerin sağlanması gerekmektedir.

Personellerin işlerini sağlıklı bir şekilde yapabilmesi ve rahatsız edilmemesi için gerekirse kat malikleri uyarılmalı, çalışma alanlarına uyarı tabelaları konulmalıdır.

Havuz, asansör, jeneratör gibi teknik servis çalışanları

Günümüzde pek çok binada asansör bulunmaktadır. Asansör sıkışma ve elektrik çarpması gibi yüksek riski içerisinde barındıran yapılmadır. Bu sebeple çalışacak personeller için uyarı levhası ve emniyet kemeri mutlaka kullanılması gereken ekipmanlar arasında yer almaktadır.

Havuz için görevli personeller de mutlaka gözlük, maske ve koruyucu ekipmanlar kullanmalıdır. Havuzun temizlenmesi için kullanılacak olan kimyasal madde cilt ve solunum yolu riski taşıdığı için personellerin güvenliğinin sağlanması gerekmektedir.

Yönetici ve Kat Maliklerinin Yasal Sorumlulukları

Site ve apartmanlarda işleyişin sağlanması için hem yöneticilerin hem dekat maliklerinin yasal sorumluluklarını bilmesi gerekmektedir. Yönetimin iş güvenliği için gerekli önlemleri alması, riskleri bildirmesi ve eksik donanımların takibinin yapılması önerilmektedir.

Kat maliklerinin de yönetimi desteklemesi ve işleyişin kolay bir şekilde sürdürülebilmesi için yardımcı olması gerekmektedir. Olası bir iş kazası durumunda bu durumda sadece firma değil, site, apartman yönetimi ve hatta kat malikleri de cezai sorumluluk ve maddi ceza ile karşı karşıya kalabilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre sorumluluklar

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre birtakım sorumluluklar işyerlerinde çalışanların sağlığını korumak için gereklidir. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını ayıt altına almak, kurallara uygunluğu denetlemek, gerekli tüm idari ve tıbbi tedbirleri almak bu kapsamda işverenin sorumlulukları arasında bulunmaktadır.

Ancak sorumluluk sadece işverenlere değil, işçilere de düşmektedir. Çalışanlar da iş sağlığı ve güvenliği için konulan kurallara uymalı, verilen eğitimlere eksiksiz bir şekilde katılmalıdır. Eksik ya da hatalı görülen yerler mutlaka işverene bilgi olarak iletilmelidir.

İş kazalarında yöneticinin hukuki durumu

İş kazalarındaki hukuki durum direkt işveren ile ilgilidir. İşverenin iş yeri ile ilgili olan tüm sorumlulukları yerine getirmesi gerekiyor. Sorumluluklarında eksiklik olması durumunda bu durum işverene hem maddi hem de cezai sorumluluk olarak yansıyabilir.

Sorumluluğun azalması için risk analizlerinin sürekli ve güncel olarak yapılması, belgelerin kontrol edilmesi, çalışanların iş güvenliği eğitimine katılması sağlanmalıdır.

SGK ve iş kazası bildirimi yükümlülükleri

Binalarda meydana gelen kazaların SGK’ya en geç 3 iş günü içerisinde bildirilmesi gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliği yönünden de bildirimin yapılması beklenmektedir. Bunun dışında kazanın türüne göre bildirimin adli olarak yapılması da istenebilir. İşverenler bu noktada bildirimlerin yapılmasından sorumludur.

İş güvenliği eğitimi belgeler arasında yoklama listesi, yetki belgeleri, değerlendirme sonuçları, katılım belgesi ve eğitim konularını gösteren içerik listesi bulunmaktadır.

Risk analizi raporu

Risk analizi raporu binalarda tehlikeli alanların belirlenmesi ve tehlikelerin olabileceği risklerin değerlendirildiği rapor olarak hazırlanmaktadır. Personeli bulunan her binanın bir risk raporunun olması gerekmektedir.

Rapor içerisinde acil durum planı, sorumlu kişiler, uygulama takvimi, alınacak önlemler gibi çeşitli başlıkların ayrıntılı olarak yer alması beklenir.

Periyodik kontrol ve bakım kayıtları

Binada riski olsun ya da olmasın asansör, jeneratör, havuz, kazan dairesi ve yangın tesisatı gibi alanların düzenli olarak kontrol edilmesi ve bakımdan geçmesi gerekmektedir.

Kontrol tarihi, firmanın bilgileri, kontrol sırasında değiştirilen parçalar, varsa arızanın akıbeti gibi bilgiler de kayıtların içerisinde yer almalıdır.

Acil durum eylem planı

Acil durum eylem planı, binada yangın, gaz kaçağı, deprem, patlama, sabotaj gibi pek çok tehlikeli durum karşısında hazırlanan yazılı bir plandır. Tüm yapılarda bulunması gereken acil durum eylem planında tatbikat takvimi, ilk yardım müdahale ekipleri, olası acil durumlarının etkisi ve toplanma alanlarının belirlenmesi gibi başlıklar yer alır. Eylem planı alanında uzman kişiler tarafından hazırlanmalıdır.

Personel için iş güvenliği eğitimi belgeleri

Sitelerde bulunan görevlilerin tamamının İSG kapsamında eğitim alması zorunluluğu bulunan konular arasındadır. Bu eğitimler iş güvenliği, yangın, hijyen ve ilk yardım gibi konuları içerisinde barındırmaktadır. Eğitimler direkt olarak yetkili kişiler ya da iş güvenliği uzmanları tarafından verilmesi gerekmektedir.

Apartmanlarda Sık Karşılaşılan İş Güvenliği Riskleri

Apartmanlarda sık karşılaşılan iş güvenliği riskleri, hem sakinler hem de çalışanlar için çeşitli tehlikeler oluşturabilir. Elektrik tesisat arızaları, eski veya hatalı bağlantılar nedeniyle yangın riskine yol açabilir. Asansör kazaları da önemli bir tehlike oluşturur; düzenli bakım yapılmayan asansörler arızalanarak ciddi kazalara sebep olabilir. Temizlik, bakım veya tadilat işleri sırasında yüksekten düşme riski de bulunur. Kimyasal maddelerin yanlış kullanımı veya depolanması, zehirlenmelere neden olabilir. Yangın riski de her zaman göz önünde bulundurulmalıdır; eksik yangın söndürücüler veya engellenmiş çıkışlar ciddi tehlikeler yaratabilir. Ayrıca, dağınık çalışma alanları ve yetersiz havalandırma gibi sorunlar, iş kazalarını ve sağlık problemlerini artırabilir. Bu tür risklerin önlenmesi için apartman yönetiminin düzenli denetim ve bakım yaparak gerekli önlemleri alması büyük önem taşır.

Havuz, jeneratör ve kazan dairesi kaynaklı tehlikeler

Toplu yaşam alanlarındaki ortak kullanım alanlarının uygun bir şekilde yönetilmesi olası kazaların da nüne geçmektedir. Bu durumda havuz kaynaklı tehlikeler için elektrik, kaygın zemin ve kimyasal madde riskine karşı dikkatli olunması gerekmektedir

Günümüzde artık pek çok binada jeneratör bulunmaktadır. Binanın kesintilerde elektrik ihtiyacını karşılayan bu cihazlar kapalı alanlarda bulunursa, gaz birikmesine ve zehirlenmelere sebebiyet verebilir.

Kazan dairesinin bakımlarının mutlaka düzenli olarak yapılması gerekmektedir. Çünkü düzenli bakım yapılmayan kazanlarda basınç artar. Bu durum beraberinde ciddi tehlikeleri getirebilir.

Elektrik panoları ve açık kablolar

Açık elektrik kabloları ve elektrik panoları elektrik çarpma riskini beraberinde getirmektedir. Yıpranan eskiyen kablolar da hem kısa devre yaptırma hem de yangın çıkarma riskini barındırmaktadır.

Elektrik panoları ve açık kablolar için mutlaka gerekli önlemlerin ve tedbirlerin alınması gerekmektedir. Öncelikle açıkta kablo olmaması ve tüm kabloların izole edilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda elektrik panoların üzerine uyarı ve ikaz levhaları asılmalıdır.

Asansör bakım ihmalleri

Binalarda en sık kullanılan cihazların başında asansörler gelmektedir. Asansörlerin bu sebeple düzenli bakım ve denetimden geçmesi gerekmektedir. Asansör bakımlarının ihmal edilmesi ciddi sorunlara sebebiyet verilmektedir. Periyodik bakımlarının zamanında yapılması, bakımlar için de mutlaka yetkili firmalarla taşınması gerekmektedir. Asansör bakımlarının ihmal edilmesi ile asansörlerde kaza riskinin artmasına neden olur. Bununla birlikte asansörler kırmızı etiket alarak kullanım dışına bırakılabilir.

Yetersiz aydınlatma ve kaygan zeminler

Binadaki kat aralarında yetersiz aydınlatmalar yoksa bu durum ciddi yaralanmalı kazalara sebebiyet verebilir. Bu durumda binadaki aydınlatmaların yeterli seviyede olması gerekmektedir. Yönetim arızalı lambaları bekletmeden değişmelidir.

Kaygan zemin ise düşmelere ve yaralanmalara sebebiyet verebilir. Özellikle karlı ve yağışlı günlerde binaların girişi ve asansörlerin önleri sürekli olarak paspaslanmalı, kar zamanında buz çözücü malzemeler kullanılmalıdır.

Alınabilecek Temel Önlemler

Apartmanlarda iş güvenliği için alınabilecek temel önemler ile olası sorunların önüne geçilmektedir. Mutlaka risk değerlendirmesinin yapılması ve çalışanlara İSG eğitiminin verilmesi önerilmektedir.

Çalışma yapılacak alanların mutlaka uyarı levhaları ile sınırlandırılması ve İSG dosyasının oluşturulması gerekmektedir. Aynı zamanda yönetimin yangın, deprem ve elektrik kesintisi gibi acil durumlara karşı eylem planının yapılması da büyük önem arz etmektedir.

Dışarıdan gelen firmalar için yüklenici sözleşmeleri

Dışarıdan gelecek olan firmaların yapacağı bakım, onarım, temizlik ve teknik servis hizmetleri için mutlaka yüklenici sözleşmesinin imzalanması gerekmektedir. Bu sözleşme iki taraf için de sorumlulukları net bir çerçeve altına alır.

Sözleşmede sadece sorumluluklar değil, öte yandan fesih şartlarının da net bir çerçeve içerisinde değerlendirilmesi ve yazıya dökülmesi gerekmektedir.

Periyodik bakım ve denetim planı oluşturma

Ortak alanlardaki cihazların sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlamak için düzenli olarak bakım ve kontrol yapılması gerekmektedir. Bu durumda yönetimin periyodik bakım ve denetim planı oluşturması gerekmektedir. Asansörlerin bakımı hem aylık hem yıllık yapılmalıdır.

Binadaki yangın tüplerinin 6 ayda bir rutin, yılda bir de dolum kontrolünün yapılması gerekmektedir. Elektrik panolarının bakımının da mutlaka yetkili elektrik bakım firması tarafından yapılması önerilmektedir.

Dışarıdan gelen bakım firmalarına hangi belgeler istenmeli?

Binadaki işlerin yapılması için dışarıdan firma ya da çalışan alınacaksa bu durumda bir takım belgelerin istenmesi gerekiyor. Hizmet bildirimi, iş güvenliği eğitim belgesi, faaliyet belgesi, İSG uzmanı belgesi ile sözleşme belgesi talep edilebilir. Bu tür belgeler olası iş kazası ya da uygunsuz çalışma halinde yönetimi hukuki sorumluluklardan korumaktadır.

Risk analizi raporu her apartmanda zorunlu mu?

Küçük sitelerde bile 1 adet sigortalı çalışan varsa, durum iş sağlığı ve güvenliği hükümlerinin uygulanmasını gerektirmektedir. Bu sebeple yönetimin risk analizi raporunu hazırlaması gerekmektedir.

Hazırlanacak olan raporun iş güvenliği zamanı tarafından hazırlanması ortalama olarak  5 yılda bir de güncellenmesi gerekmektedir.

Küçük sitelerde iş güvenliği uzmanı çalıştırmak gerekir mi?

Sitelerde büyüklük küçüklük fark etmeksizin iş güvenliği uzmanının bulunması gerekmektedir. 50’den az çalışanı olan siteler az tehlikeli grupta yer almaktadır. Bu sebeple iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi hizmetinin alınması gerekiyor. Ancak hizmetler dışarıdan temin edilebilir. Sitede 1 tane bile sigortalı çalışan görevli varsa, iş güvenliği hizmeti alınması zorunludur.