Sitelerde Sığınak Kullanımı Rehberi (2025)

DenemeApartman ve sitelerdeki sığınaklar, yönetmeliklere göre ortak alanlar olarak tanımlanmıştır. Durumun bu şekilde olmasından dolayı bu alanların kullanımı belirli kurallara tabidir. Sığınakların amacı; olası savaş, afet veya acil durumlarda bina sakinlerine güvenli bir barınma alanı sağlamaktır. Barış zamanında ise yönetmeliklere uygun olmak koşuluyla depo gibi geçici kullanımlara açılabilir. Fakat sığınakların asli fonksiyonunu engelleyecek şekilde kalıcı değişiklikler yapılması yasalarca yasaktır.

Sığınakların Yasal Statüsü ve Kullanım Şartları

Apartman ve site binalarında bulunan sığınaklar, ortak alan olarak kabul edilir. Bu nedenle sığınaklar; bağımsız bölüm olarak satılamaz, kiralanamaz, devredilemez ve amacı dışında kullanılamaz. Sığınaklar, kat maliklerinin müşterek mülkiyeti olup tapu sicilinde bu şekilde kayıt altına alınır ve yönetimi de ortak alan hükümlerine göre yürütülür.

Sığınakların amacı dışında kullanımı veya ticari alan olarak değerlendirilmesi, hem Kat Mülkiyeti Kanunu’na hem de 07.11.2025 tarihli Sığınak Yönetmeliği’ne göre yasaktır. Bu tür kullanım tespit edildiğinde ilgili idareler (belediye, mülki idare, AFAD) müdahale ederek alanın eski fonksiyonuna uygun hale getirilmesini sağlar. Gerekirse alan mühürlenebilir ve sorumlular hakkında idari yaptırım uygulanabilir.

Sığınaklarla İlgili Mevzuat ve Yönetmelikler

Sığınakların yapımı, kullanımı ve denetimi çeşitli yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Bu düzenlemeler; sığınakların güvenli, kullanılabilir ve yönetmeliklere uygun şekilde korunmasını amaçlar.

• Sığınaklar, Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 4. maddesinde belirtilen ortak alanlar arasında yer alır. Bu nedenle tüm kat maliklerinin ortak mülkü olarak tapuya işlenir.

• Yapılan tescil, sığınakların devredilemez ve amacı dışında kullanılamaz ortak alan olduğunu resmi olarak belirler.

• İmar Kanunu’na göre, belirli büyüklükteki ve kullanım amacındaki binalarda sığınak yapılması zorunludur. Bu zorunluluk; yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni süreçlerinde belediyeler tarafından titizlikle kontrol edilir.

• Ayrıca AFAD, sığınaklarda bulunması gereken malzemeleri, acil durumlarda izlenecek adımları, sığınak sorumlularının görevlerini ve genel kullanım kurallarını belirleyen rehberleri güncellemiştir.

Apartman ve Sitelerde Sığınak Kuralları Nedir?

Apartman ve site binalarında bulunan sığınakların kullanımı güncel mevzuat kullanımına ilişkin temel kurallar şu şekildedir:

• Sığınaklar, apartman ve site sakinlerinin ortak kullanımına açık alanlar arasında yer alır. Tapuda ortak alan olarak işlenmesi zorunludur.

• Sığınaklar yalnızca acil durumlarda barınma amacıyla kullanılabilir.
  Depo, iş yeri, otopark veya benzeri amaçlarla sürekli kullanılması mevzuata aykırıdır.

• Sığınakla ilgili yapılacak düzenleme veya kullanım değişikliği, yapı bütünlüğünü bozmayacak şekilde olmak şartıyla, kat malikleri kurulunun oybirliği ve ilgili idarenin (belediye/mülki idare) yazılı izni ile mümkündür.
  → 2025 yönetmeliği ile “idare izni” şartı eklenmiştir.

• Sığınakların kiralanması, ancak ilgili idarenin izin vermesi ve sivil savunma amaçlı kullanımın engellenmemesi durumunda mümkündür.
  Bu kullanım geçici, geri dönüştürülebilir ve ticari kazanç amacı taşımayan bir kullanım olmak zorundadır.
  → Önemli: Ticari alan, depo, dükkân, atölye vb. olarak kiralanması yasaktır.

Apartman/Site Yöneticisinin Sığınakla İlgili Sorumlulukları

Apartman ve site yöneticileri, sığınakların yasalara uygun şekilde kullanımı ve bakımı konusunda önemli sorumluluklara sahiptir. Sığınaklarla ilgili olarak, yöneticinin sorumlulukları şu şekildedir:

• Sığınakların düzenli bakımının sağlanması ve kullanıma hazır durumda tutması gerekmektedir.

• Amacı dışında kullanılmaması için gerekli önlemleri alması yöneticinin görevleri arasında yer alır.

• Kat maliklerine, sığınakların durumu hakkında düzenli bilgilendirme yapılması zorunludur.

ÖNEMLİ: Yönetici, görevlerini yerine getirirken ilgili mevzuat hükümlerine uyup kat maliklerinin ortak menfaatlerini gözetmelidir.

Sığınaklar Hangi Durumlarda Kullanılır?

Sığınaklar, olağanüstü durumlarda can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla inşa edilen korunma alanlarıdır. Kullanım amaçları şu şekilde listelenebilir:

• Nükleer, biyolojik ve kimyasal silahların etkilerinden korunmak için kullanılır.

• Deprem, fırtına, sel gibi doğal afetlerde sığınaklar, geçici barınma ve güvenli alanlar olarak kullanılabilir.

• Sığınaklar, sivil savunma kapsamında, halkın korunması amacıyla kullanılır. Acil durumlarda, toplu koruma sağlamak ve can kaybını en aza indirmek için son derece önemlidir.

Sığınakların Ortak Alan Olarak Kullanılabilir Mi?

Apartman ve sitelerdeki sığınaklar, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre ortak alanlar arasında yer alır. Durumun bu şekilde olmasından dolayı tüm kat maliklerinin müşterek mülkiyetindedir.

Sığınak Alanının Depo veya Otopark Olarak Kullanılması

Sığınakların amacı dışında (otopark ve depo) kullanılması yasaktır. Sığınaklar, sadece sığınma amacıyla kullanılabilir ve bu alanların başka amaçlarla kullanılması yasaktır.

Sığınakların Kat Maliklerinin Özel Kullanımına Açılması

Sığınaklar, tüm kat maliklerinin ortak mülkiyetinde olan alanlardır. Durumun bu şekilde olmasından dolayı herhangi bir kat malikinin veya kiracının özel kullanımına tahsis edilemez.

ÖNEMLİ: Sığınakların özel kullanıma tahsis edilmesi, tüm kat maliklerinin oybirliğiyle alınan kararlarla bile mümkün değildir.

Sığınakların Bakımı ve Güvenliği

Apartman ve site sığınaklarının güvenli şekilde kullanılabilmesi için düzenli bakım, temizlik ve denetimlerin yapılması gereklidir. Sorumluluklar, ilgili mevzuatlar çerçevesinde bina yöneticileri ve maliklerine aittir.

Sığınakların Temizlik ve Bakım Sorumlulukları

Sığınakların yapım ve bakım giderleri, ilgili yapıların malik ve idareleri tarafından karşılanır. Bakım işlemleri, bina yöneticisi denetiminde gerçekleştirilir.

Sığınaklarda Güvenlik Önlemleri ve Ekipmanlar

Sığınaklarda ışıklı uyarı cihazları, acil durum kontrol sistemleri, yangın söndürme cihazları, ilk yardım çantaları ve haberleşme tertibatı gibi ekipmanlar bulundurulmalıdır.

Sığınakların Periyodik Kontrolleri ve Denetimleri

Sığınakların periyodik kontrolleri, ilgili idarelerce belirli aralıklarla yapılır. Gerçekleştirilen kontrollerde genel olarak sığınakların amacı dışında kullanılıp kullanılmadığı, ekipmanların çalışır durumda olup olmadığı değerlendirilir.

Denetimler sonucunda tespit edilen uygunsuzluklar, ilgili idarelerce bina yönetimine bildirilir ve giderilmesi istenir. Aykırılıkların giderilmemesi durumunda ise ilgili kurumlar tarafından gerekli işlemler yapılır.

Sığınak Alanlarının Yönetim Planında Nasıl Yer Alması Gerekir?

Sığınak alanlarının yönetim planında yer alması gereken bazı önemli detaylar vardır. Tüm bu bilgiler şu şekilde listelenebilir:

• Oluşturulan yönetim planında sığınakların, kat maliklerinin ortak alanı olduğu belirtilmelidir.

• Yönetim planında, sığınakların yalnızca sığınma amacıyla kullanılacağı ve amacı dışında kullanımının yasak olduğu açıkça ifade edilmelidir.

• Sığınakların bakım, temizlik ve denetim sorumlulukları yönetim planında net bir şekilde tanımlanmalıdır.

• Yönetim planında, sığınakların kullanım koşullarında yapılacak değişikliklerin, Kat Mülkiyeti Kanunu'na uygun olarak tüm kat maliklerinin beşte dördünün onayıyla gerçekleştirileceği belirtilmelidir.

Sığınak Kullanımı ile İlgili Kat Maliklerinin Hakları Nelerdir?

Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) çerçevesinde; apartman ve site sakinlerinin sığınaklar üzerindeki hakları, belirli kurallara tabi olması nedeniyle sınırlıdır. Sığınak kullanımı ile ilgili kat maliklerinin hakları şu şekilde listelenebilir:

• Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 4. ve 16. maddeleri gereği, sığınaklar tüm kat maliklerinin arsa paylarına göre ortak mülkiyetinde sayılır. Kanunla belirlenen bu alanlar hiçbir şekilde bağımsız olarak satılamaz, kiralanamaz veya devredilemez.

• Sığınaklar yalnızca sığınma amacıyla kullanılabilir. Depo, iş yeri veya başka bir amaçla kullanılması yasaktır.

• Sığınaklar, tüm kat maliklerinin ortak kullanımına sunulan alanlardır. Hiçbir malik, diğer maliklerin bu alanlara erişimini engelleyemez.

• Sığınakların amacı dışında kullanılması durumunda, kat malikleri Sulh Hukuk Mahkemesi'ne başvurarak müdahalenin önlenmesini talep edebilirler.

Sığınakların Kendi Amacı Dışında Kullanılması Durumunda Ne Olur?

Sığınaklar, acil durumlarda can güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılmak üzere tasarlanmış ortak alanlardır. Durumun bu şekilde olmasından dolayı bu alanların amacı dışında kullanılması yasaktır. Sığınakların kendi amacı dışında kullanılmasında genel olarak olabilecekler şu şekildedir:

• Sığınakların amacı dışında kullanıldığı tespit edildiği zaman, ilgili belediye veya mülki idare amirliği tarafından aykırılık hakkında tebligat yapılır.

• Tebligat sonrası aykırılığın giderilmesi için belirli bir süre tanınır. Verilen süre sonunda sığınakların uygun kullanımı sağlanmazsa idare tarafından zorunlu müdahalede bulunulur.

• Ayırıcılar ve düzenlemeye uymayan kat maliklerinden, düzenlemenin giderilmesi için yapılan masraflar tahsil edilir.

Sığınaklar otopark olarak kullanılır mı?

Hayır, sığınaklar yalnızca acil durumlarda korunma amacıyla kullanılabilir. Sığınakların otopark amacıyla kullanılması, Sığınak Yönetmeliği ve Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil eder.

Sığınaklar başka amaçla kullanıldığında masraflar nasıl bölüşülür?

Sığınakların amacı dışında kullanılması durumunda; bu kullanımın giderleri ve hukuki masrafları, aykırılığı gerçekleştiren kat maliklerinden tahsil edilir. Mahkeme kararıyla sığınak eski haline getirilir ve ilgili giderler sorumlulardan alınır.

Apartman ve sitelerde sığınak bulundurmak zorunlu mu?

Evet, 2007 tarihli Sığınak Yönetmeliği'ne göre belirli büyüklükteki binalarda sığınak bulundurmak zorunludur. Fakat istisna olarak bazı binalarda sığınak bulundurulması gerekmemektedir.

Sığınaklar tapuya kayıtlı mı?

Evet, sığınaklar apartman veya site yönetim planında ortak alan olarak belirtilir. Tapuda da ortak mülk olarak tescil edilir.

Sığınakları apartman sakinleri istediği gibi kullanabilir mi?

Hayır, sığınaklar sadece acil durumlarda korunma amacıyla kullanılabilir. Sığınakların amacı dışında kullanılması, ilgili yasa ve yönetmeliklere uygun değildir.

Sığınakların depo veya otopark için kullanılması yasal mı?

Hayır, sığınakların amacı dışında kullanılması yasal değildir. Sığınaklar yalnızca acil durumlarda korunma amacıyla kullanılabilir.

Sığınakların bakımından kim sorumludur?

Sığınakların bakımı, bina maliklerinin ve yöneticinin sorumluluğundadır. Yönetici, sığınağın düzenli bakımını takip eder ve gereken işlemleri yerine getirir.

Apartman sığınağına eşya konulabilir mi?

Hayır, sığınaklara eşya konulması yasaktır. Sığınaklar, yalnızca acil durumlarda kullanılmak üzere tasarlanmış olduğundan dolayı amacı dışında kullanımı yasal değildir.